Tedavi ve bakımın yaşam boyu sürdürülmesini gerektiren kronik hastalıklar, önemli bir sağlık sorunudur. Yaşamının son dönemine dek hastalığa ve tedaviye bağlı sorunlar ile mücadele etmek zorunda kalan bu hastaların sadece fiziksel sağlığı değil yanı zamanda sosyal yaşamı ve psikolojik durumu olumsuz etkilenmektedir. Ciddi bir kronik hastalık ile yaşamını sürdürmek zorunda kalan pek çok hasta, hastalık sürecinde pek çok sorun ve sağlık uzmanlarının cevaplanması gereken sorular ile karşı kalmaktadır. Kronik hastalık tanısının konması ile erken dönemde planlanan palyatif bakım, hasta ve ailesine rehberlik edip hasta ve ailenin yaşadığı olumsuzluklar ve zorlu hastalık süreci ile başetmesine, hastalığa bağlı sorunları etkin bir şekilde yönetmesine ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine destek olmaktadır.

Palyatif bakım, yaşamı tehdit eden hastalığa sahip hasta ve ailelerinin acısını hafifletmek ve yaşam kalitesini iyileştirmek için, pek çok sağlık uzmanın iş birliği ile sunulan, hasta merkezli bakım hizmetidir. Bu bakım hizmeti hastalara tek başına verilebileceği gibi, hastanın tıbbi tedavileri ile aynı anda hastayı takip eden sağlık ekibi tarafından verilebilir. Palyatif bakım kavramı, 1970'lerin ortalarında ev merkezli hospis hizmetlerine ilginin artması ve yaygınlaşması ile önem kazanmıştır. Ayrıca, bireyin yaşamın son günlerinde tıbbi tedaviyi reddetme hakkı olduğu kararının yasal olarak kabul edilmesiyle, ötenazi konusundaki tartışmalar ve yaşam sonu bakımı ile ilgili yaşanan olumsuz deneyimler palyatif bakımın önemini daha da arttırmıştır. Son yıllarda, dünyanın pek çok ülkede palyatif bakım ve hospis hizmetleri yaygınlaşmış ve etkin bir şekilde sunuluyor olsa da günümüzde hala pek çok hasta palyatif bakım hizmeti alamamaktadır. Toplumun kültürel özellikleri temel alınarak hasta ve ailesinin beklentileri doğrultusunda, özellikle yaşamının son günlerinde palyatif bakım hizmeti almak her insanın hakkıdır. Palyatif bakım genel olarak fiziksel ve psikolojik semptomların yanı sıra duygusal ve ruhsal olarak sıkıntıların erken tanımlanmasını ve özellikle yaşamın son günlerinde acının önlenmesini ve hafifletilmesini sağlar.  Ölümü hızlandırmaz ya da ertelemez.

Bu kitap palyatif bakımı felsefesini temel alarak, kronik hastalıkların yönetiminde palyatif bakım hizmetlerinin planlanmasını ve uygulanmasını açıklamaktadır. Palyatif bakıma gönül vermiş sağlık uzmanın desteği ile hazırlanan bu kitabın yararlı olmasını dileyerek, hazırlanmasında emeği geçen tüm hocalarıma ve meslektaşlarıma teşekkür ederim.

Prof. Dr. Gülbeyaz CAN